Ooit waren tintelingen in de hersenen een onbeschrijflijke psychologische rariteit. Tot ze plots een YouTube-fenomeen werden.
Als Jennifer Allen naar video’s over de ruimte keek, ervoer ze soms een vreemde sensatie: alsof iets haar hersenen kietelde en een warme golf zich over haar schedel verspreidde. Ze vond het een prettig gevoel, maar ze wist niet waardoor het werd veroorzaakt; ze was het nog nooit eerder tegengekomen. Sindsdien begon ze op internet te zoeken naar een verklaring. Maar lange tijd leverde haar zoektocht geen resultaten op.
Pas tien jaar later kon ze soortgelijke beschrijvingen van haar sensaties vinden. Iemand schreef een blog post met de titel “Vreemde maar Aangename Gevoelens.” In de commentaren onder het bericht begonnen veel mensen willekeurige video’s en audio van het internet te delen van iemand die zijn haar borstelt of een beschadigd slot ontgrendelt. Al deze video’s bevatten een soort zachtheid die moeilijk te beschrijven is. Sommigen drongen aan op de noodzaak van wetenschappelijk onderzoek om deze sensaties beter te begrijpen, anderen maakten zich zorgen over de sociale implicaties: zijn het perverselingen? Of was het een soort ziekte?
Allen nam actief deel aan deze discussies en probeerde zelfs een studie uit. Ze merkte op dat de sensatie haar geruststelde, maar vond dat er een preciezere en rigoureuzere naam dan “cerebraal genot” nodig was om wetenschappelijke belangstelling te wekken. In februari 2010 kwam die naam aan het licht: autonome sensorische meridionale respons of ASMR.
ASMR Groep op Facebook
Ze richtte al snel een “ASMR Group” op Facebook op, waar mensen links naar verschillende video’s bleven delen – alleen ging het nu niet om willekeurige geluiden, maar om een nieuw genre van ASMR. Vaak waren deze video’s gemaakt door vrouwen – ze vertelden gewoon iets met hun zachte stemmen. Het eerste werk in dit genre was de video “Whisper 1 – hello!”, gepost in 2009.
Vandaag echter brengen legioenen (meestal vrouwen, aangezien de vrouwenstem zachter is) elke dag ongeveer 500 nieuwe video’s uit. Ze kauwen kauwgom in een microfoon, bladeren door een boek of eten gewoon iets.
Richard Craig, een professor psychologie aan de Shenandoah University, hoorde de term ASMR voor het eerst op een podcast in 2013. Aanvankelijk interesseerde het onderwerp hem helemaal niet, totdat hij een video zag van kunstenaar Bob Ross die zijn schilderijen schildert.
Onderzoek naar ASMR
Daarna ging Richard op zoek naar onderzoek naar ASMR. Hij vond niets academisch – alleen websites en forums, die hem naar een Facebook-groep leidden. Hij nam contact op met Allen en zij voerden een online onderzoek uit met meer dan 25.000 deelnemers. Richard ontdekte ook ASMR University, een online archief van interessant onderzoek over het onderwerp.
Toch vordert het wetenschappelijk begrip van het onderwerp nog steeds langzaam. Financiering voor ASMR-onderzoek is moeilijk te rechtvaardigen, en de gevarieerde aard van geluiden die aangename sensaties opwekken kan leiden tot “ruisende” gegevens. Tot dusver bevat ASMR University slechts tien studies. Meer dan de helft daarvan zijn gepubliceerd in de tijdschriften van de auteurs. De meest serieuze studies gebruikten functionele magnetische resonantie beeldvorming om de bloedstroom activiteit in de hersenen te bepalen tijdens deze tintelingen. De resultaten toonden aan dat ASMR gerelateerd kan zijn aan “affilatief gedrag,” waarvan bekend is dat het feel-good hormonen zoals oxytocine vrijmaakt.
Richard bekijkt deze bevindingen vanuit een evolutionair biologisch perspectief. Hij gelooft dat ASMR is ontworpen om voortplanting en overleving te bevorderen, en merkt op dat geluiden zoals fluisteren of het borstelen van haar een sterke gelijkenis vertonen met de manier waarop mensen kinderen kalmeren. Maar als ASMR een sleutelrol speelt in overleving, waarom ervaren slechts sommige mensen het dan? En waarom is onderzoek naar dit gevoel nu zo relevant?
Toen de “Whisper 1 – hello!” video net aan populariteit won in Allen’s Facebook groep, zat Gibi – een van de top ASMR YouTube artiesten – op de middelbare school. Zoals veel tieners had ze moeite met slapen. Soms keek ze naar YouTube om te ontspannen en in slaap te vallen. Daar is het allemaal begonnen.
Van make-upvideo’s stapte ze geleidelijk over op ASMR. Die passie bleef haar bij tot aan de universiteit. In 2016 bedacht Gibi dat ze zelf betere content kon maken, en de zomer voor haar laatste jaar lanceerde ze een kanaal met regelmatige ASMR-video’s, Gibi ASMR. Zes maanden na haar afstuderen verdiende ze goed geld met advertenties, en het kanaal werd haar fulltime baan. Vandaag heeft ze meer dan 1,8 miljoen abonnees.
Gibi zegt dat de meeste van haar kijkers vriendelijk en energiek zijn. Ze laten duizenden reacties achter onder haar video’s: ze waarderen haar stem en praten over hoe ze hen heeft geholpen om slapeloosheid en stress te verlichten. Maar sommigen worden misleid door haar zachte toon.
Ze vertelde hoe een fan geloofde dat ze rechtstreeks tegen hem sprak. Hij stuurde haar duizenden berichten, en zij ging naar de politie. Andere fans, aan de andere kant, groeven in haar verleden en vonden oude foto’s van haar van de middelbare school. Dit soort dingen is gebruikelijk voor jonge meisjes die ASMR video’s maken. Gibi doet haar best om haar privacy te beschermen. Ze vertelt niemand haar achternaam, ze vertelt niemand over haar relatie of zelfs over de stad waar ze woont. Als een fan haar buiten haar huis tegenkomt, doet ze alsof ze hier op vakantie is.
Hoe dan ook, ASMR is meer dan alleen YouTube-video’s. En ASMR content makers zijn meer dan alleen bloggers. Ik zie dit als een nieuw deel van de kunst. Ontspannend, plezierig, en het helpt een heleboel mensen slapen.
