Wetenschappers weten heel goed dat stress, ondanks zijn negatieve connotaties, niet alleen iets negatiefs maar ook iets positiefs kan zijn. Zo is het rijden in een achtbaan stressvol, waardoor we ons beter over onszelf gaan voelen. Of de motiverende stress van het spreken voor een groot publiek. Of de opwinding die gepaard gaat met het klaarmaken voor het vliegveld en een langverwachte vakantie is ook stressvol, maar een van de meest bevredigende dingen in de wereld.
Hoe dan ook, we leven in een wereld waar te veel stress is. En hoewel de problemen van angst, depressie, geestesziekte en andere psychologische kenmerken steeds minder gestigmatiseerd worden, en het bezoeken van een therapeut (tenminste in de grote steden) steeds normaler wordt, redt dat niet iedereen, niet altijd.
Dit is waar gadgets en “gimmicks” om de hoek komen kijken, van lavendel-geurende kaarsen tot anti-stress speelgoed dat echt lijkt te kunnen helpen. Of toch niet? Tegen de achtergrond van de populariteit van pop-it-and-simple-dimple, dat via TikTok op straat is komen te liggen, besloten we dit samen met de deskundigen te onderzoeken.
Hoe werkt pop-it
Het principe van de pop-it en zijn kleine broertje (of zusje?), de simple-dimple, is gebaseerd op een combinatie van actie en geluid. De rubberen noppen kunnen in en uit elkaar worden gedrukt, en ze maken een aangename, zij het een kwestie van mening, klik. Er zitten twee of drie van deze knisperende halve bolletjes in een zakformaat simple-dimple en veel in een zelfgemaakte pop-it. Doet het je nergens aan denken? Dat klopt, dat is wat we allemaal deden en nog steeds doen met noppenfolie voor het verpakken en vervoeren van bijzonder breekbare goederen. Hier komt het op hetzelfde neer, maar met de mogelijkheid van oneindig gebruik.
Wat zeggen wetenschappers over anti-stress speelgoed
Zintuiglijke informatie – dat wat we ontvangen via de zintuigen – stuurt boodschappen naar het zenuwstelsel. Negatieve zintuiglijke input, zoals een schreeuw of het geluid van een boor (hallo tegen de buurman die altijd bij ons intrekt), duwt het in de richting van de klassieke “hit or run” stressrespons. Maar positieve zintuiglijke input doet precies het tegenovergestelde. Het activeert het parasympatische zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor rust en het bewaren van energie.
In feite gebruiken veel mensen voorwaardelijke pop-it en simple-dimple, maar iedereen heeft zijn eigen. Iemand klikt eindeloos met een pen, iemand draait een haarlok in de war, iemand aait zijn handen, en weer iemand anders heeft dat leuke van een koptelefoonhoesje. Er zijn veel variaties mogelijk, maar de conclusie is dezelfde: deze handelingen helpen ons ofwel te kalmeren ofwel ons te concentreren.
Wetenschappers hebben ontdekt dat anti-stress speelgoed daadwerkelijk angst kan verminderen. En ze helpen kinderen ook hun emoties te beheersen: in de experimenten werd gezien dat wanneer ze boos zijn, ze de neiging hebben ergens in te knijpen, en wanneer ze zich vervelen, ze de neiging hebben te snauwen. Een andere kant van de medaille is dat gewoontegedrag, herhaalde, routinematige (en ogenschijnlijk heel rustige) handelingen tot onbewuste stress kunnen leiden. Het is bijvoorbeeld bewezen dat fysiologische tekenen van stress duidelijk toenemen tijdens perioden van aanhoudende en langdurige aandacht. Een moment van afleiding met een anti-stress speeltje kan dergelijke stress ook wegnemen.
Wat concentratie betreft, werkt speelgoed op dezelfde manier als de gewoonte om hartjes, spiralen en cirkels te tekenen tijdens een saaie lezing of een lang telefoongesprek. Studies hebben aangetoond dat het ons helpt meer relevante informatie te onthouden. Een extra argument is misschien een experiment waarbij studenten die tijdens het studeren zelfstandig anti-stressballen gebruikten, toegaven dat hun aandachtsspanne in de klas verbeterde.
Waarom veel mensen kleine handelingen met hun handen doen
Het is interessant dat kleine handbewegingen een groter effect lijken te hebben op mannen dan op vrouwen in situaties van extreme spanning. Maar waar zouden ze het überhaupt over kunnen hebben? “Bijvoorbeeld het gemakkelijk kunnen wisselen van aandacht en de noodzaak om je aandacht bij een of ander noodzakelijk proces te houden, zoals een lezing, met behulp van het kauwen. Of ernstige angst, wanneer het moeilijk is om stil te blijven zitten en je de energie die je nodig hebt om jezelf te beschermen moet heroriënteren op een of ander proces. En natuurlijk is dit voor sommige mensen een van de mogelijkheden om de overgevoeligheid en de psychologische overbelasting die ze daardoor ervaren, op te vangen met autostimulatie. Maar, daarnaast, kan het ook gewoon een gewoonte zijn.
