Dit is het unieke verhaal van hoe een startup een complete oplichterij bleek te zijn.
Deze week begon het proces tegen Elizabeth Holmes, die op 19-jarige leeftijd al haar eigen bedrijf had opgericht met de belofte een revolutie in de geneeskunde teweeg te brengen. Tien jaar lang slaagde zij erin iedereen om de tuin te leiden – zakenpartners, wereldberoemde investeerders, regeringsambtenaren en artsen – totdat een artikel in The Wall Street Journal onthulde dat er achter haar hoogdravende beweringen niets anders schuilging dan een doos pipetten en mooie verhalen.
Op 31 augustus 2021 begon het U.S. District Court for the Northern District of California met de behandeling van misschien wel de meest dekselbrekende zaak in de IT-sector in een decennium. Elizabeth Holmes, de oprichtster van de startup Theranos, zat in de rechtbank. Ze wordt beschuldigd van fraude en samenzwering om te frauderen, het bedriegen van investeerders, artsen, en klanten.
In totaal hangt haar meer dan 10 aanklachten boven het hoofd, die kunnen leiden tot 20 jaar gevangenisstraf voor de voormalige IT-ster.
De opkomst van Elizabeth Holmes
Elizabeth Holmes was een levende illustratie van de Amerikaanse droom. Zij kwam uit een succesvol gezin, werd geboren in Washington, D.C., studeerde cum laude af aan de middelbare school en ging naar Stanford University. Reeds op 19-jarige leeftijd vroeg zij een octrooi aan voor haar eerste uitvinding, een medische patch die geneesmiddelen in het menselijk lichaam zou afleveren in plaats van injecties.
Volgens haar verklaring, was ze altijd bang voor injecties. Daarom wilde ze ervoor zorgen dat mensen die niet meer hoefden te hebben. Ik weet niet hoe waar het verhaal was, maar de patch was haar eerste patent.
De professoren van Stanford vonden de onderneming niet erg succesvol of ronduit anti-wetenschappelijk. Dus besloot Holmes, na slechts anderhalf jaar op Stanford, geen tijd meer te verspillen aan degenen die niet in staat zijn deel uit te maken van een baanbrekende toekomst. In 2003 neemt ze geld uit het trustfonds van haar ouders, dat bestemd was voor haar opleiding, en gaat ze naar Californië, de bakermat van Amerika’s technologische reuzen.
Daar lanceert ze haar eigen startup, het bedrijf Theranos. Het was, naar Holmes’ idee, om de wereld een wonderapparaat te geven dat de mensheid praktisch zou bevrijden van de verschrikkelijke beproeving van injecties.
Een die ik zeker kan zeggen –
vergiste ze zich niet in het werkterrein. In 2015 werd de Amerikaanse markt voor laboratoriumbloedtests geschat op 75 miljard dollar. De startup, die beloofde 240 indicatoren uit één druppel bloed te persen, werd onmiddellijk opgemerkt.
Theranos nam snel een hoge vlucht. Vele durfkapitaalfondsen en privé-investeerders raakten geïnteresseerd in de veelbelovende ontwikkeling, waarvan de details in het strengste geheim werden gehouden. Onder de laatsten waren Rupert Murdoch, Bill Clinton en de oprichters van Walmart, de familie Walton.
Dit was echter slechts een klein deel van het succes. Holmes was in staat om een stellaire raad van bestuur samen te stellen, met onder meer twee voormalige Amerikaanse ministers van Buitenlandse Zaken, Henry Kissinger, en George Schultz. En ze slaagde erin een samenwerkingsovereenkomst te sluiten met Walgreens, een Amerikaanse keten van cosmetica- en drogisterijketens, die ermee heeft ingestemd Theranos aan te bieden in 40 van zijn verkooppunten in Arizona en Californië. De supermarktketen Safeway tekende ook een contract met Theranos.
Als gevolg daarvan had het bedrijf in 2014 meer dan 700 miljoen dollar aan investeringen opgehaald. De geschatte waarde bereikte een ongelooflijke 9 miljard dollar. Elizabeth Holmes werd niet alleen een ster van de Amerikaanse IT-sector, maar ook de jongste vrouwelijke miljardair in de geschiedenis die haar eigen fortuin maakte. Op dat moment werd het door Forbes geschat op 4,5 miljard dollar.
Maar één artikel in The Wall Street Journal heeft alles veranderd.
Hoe John Carreyrou artikel voor WSJ de Theranos fraude onthulde
In tegenstelling tot investeerders, zakenlieden, overheidsfunctionarissen en klanten die in Theranos geloofden, was The Wall Street Journal-journalist John Carreyrou altijd sceptischer over het Holmes-project. Het resultaat van jarenlang journalistiek onderzoek was een artikel dat op 15 oktober 2015 werd gepubliceerd. Het maakte meteen een einde aan het bedrijf en herclassificeerde Holmes van een Amerikaanse zakenster tot een vermoedelijke fraudeur. Hij kwam erachter dat het wonderapparaat Theranos niet meer is dan een mooie doos gevuld met een heleboel pipetjes.
Toch hadden ze niet genoeg moeten zijn om het beloofde aantal tests uit te voeren. En, zo werd Carreyrou verteld door de medewerkers van de startup, het waren er niet genoeg. Edison voerde slechts 15 soorten tests uit in plaats van de beloofde 240.
Bovendien ontdekte de journalist dat het management van Theranos werknemers dwong om geheimhoudingsverklaringen over het product te ondertekenen.
Toen bleek dat het bedrijf, naast de valse gegevens over de mogelijkheden van zijn toestel, de financiële prestaties sterk overdreef.
Wat was het volgende in de Theranos zaak?
De publicatie van The Wall Street Journal leidde tot rechtszaken door Walgreens en de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC). Holmes schikte beide zaken buiten de rechtbank: de detailhandelaar Theranos betaalde ongeveer 30 miljoen dollar en de toezichthouder 500.000 dollar voor het bedriegen van beleggers.
Maar ze ontkwam niet aan strafrechtelijke vervolging. In de zomer van 2018 diende het Amerikaanse Openbaar Ministerie voor het noordelijke district van Californië fraudeaanklachten in tegen Holmes, evenals tegen Ramesh Balwani, haar ex-schoonfamilie en de CEO van Theranos, na hun eigen onderzoek. Ze worden op dezelfde manier aangeklaagd, en elk kan tot twee decennia gevangenisstraf krijgen. En beiden ontkennen schuldig te zijn.
Het proces tegen Balwani, bijgenaamd Sunny, is pas gepland in januari 2022. In die zin heeft Holmes een zeker voordeel, omdat zij de eerste zal zijn die haar kant van het verhaal zal vertellen.
Uitgelichte foto credit: Vanity Fair
